Zorunlu askerlik hizmeti, Türkiye’de her sağlıklı erkek vatandaş için yasal bir yükümlülüktür. Askerlik görevi, birçok gencin çalışma hayatına ara vermesine ve işinden ayrılmasına neden olur. Türkiye genelinde olduğu gibi Konya ilinde de pek çok işçi, vatani görevini yapmak üzere işyerlerinden ayrılmak zorunda kalıyor. Bu süreç, işçiler ve işverenler için çeşitli yasal hak ve yükümlülükler doğurmaktadır. Özellikle askerlik nedeniyle işten ayrılma söz konusu olduğunda, doğru adımları atmak hem işçi hem de işveren açısından büyük önem taşır. Bu makalede, Kıdem Tazminatı ve İşçi Hakları özelinde 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde askerlik nedeniyle işten ayrılmanın ne anlama geldiğini, kıdem tazminatı şartları başta olmak üzere tarafların haklarını ve dikkat edilmesi gereken hususları ele alacağız.
Askerlik Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshi Nedir?
İş Kanunu’na göre, bir işçinin muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla işinden ayrılması, özel bir fesih durumudur. Normalde bir işçi kendi isteğiyle işten ayrıldığında kıdem tazminatı alamaz. Ancak askerlik görevi, kanun tarafından meşru bir neden olarak kabul edilmiştir. 1475 sayılı İş Kanunu’nun hâlen yürürlükte olan 14. maddesine göre, muvazzaf askerlik nedeniyle işten ayrılan işçiye kıdem tazminatı ödenir.
Bu durum, işçinin askerlik celbini alıp işverene yazılı bildirimde bulunmasıyla başlar. Fesih, “haklı nedenle fesih” kapsamında değerlendirilir. Dolayısıyla işçi, askerlik nedeniyle iş sözleşmesini sonlandırırken kıdem tazminatına hak kazanır. İşverene verilecek fesih dilekçesine mutlaka askerlik sevk belgesi eklenmelidir.
Askerlik Nedeniyle Kıdem Tazminatı Şartları
Kıdem tazminatı için en az 1 yıl çalışma şartı aranır. Bir yıldan az kıdemi olanlar tazminat alamaz. Bir yıl veya daha fazla çalışanlar, askerlik nedeniyle işten ayrıldığında çalıştıkları her yıl için 30 günlük giydirilmiş brüt ücretleri üzerinden hesaplanan kıdem tazminatını hak ederler. Giydirilmiş brüt ücret, çıplak brüt ücrete yemek, servis, bayram harçlığı, ayni yardımlar, prim ve ikramiye gibi yan hakların eklenmesi ile oluşan ücrettir.
Bedelli askerlik yapanlar da askerlik nedeniyle kıdem tazminatına hak kazanabilir. Yargıtay kararları, bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılan çalışanların da kıdem tazminatı alabileceğini açıkça belirtmektedir.
Ayrıca işçiye, kullanılmamış yıllık izin ücreti, fazla mesai, prim ve diğer hak edişler de askerlik nedeniyle fesihten bağımsız olarak her zaman ödenmelidir.
İhbar Süresi ve İhbar Tazminatı
ormal şartlarda işten ayrılan işçi, ihbar süresine uymak zorundadır. Ancak askerlik nedeniyle ayrılan işçi için bu zorunluluk yoktur. İşçi ihbar süresine uymadan derhal ayrılabilir ve işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalmaz. Aynı şekilde işveren de işçiye ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir.
Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılma Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İşçi, işverene yazılı fesih dilekçesi vermelidir.
- Dilekçeye askerlik sevk belgesi eklenmelidir.
- SGK’ya verilen işten ayrılış bildirgesinde “12- Askerlik” kodu seçilmelidir.
- İşçi, hak ettiği tüm ücretleri fesih tarihinde almalıdır.
- İbraname imzalanacaksa, içerik ve tutarlar mutlaka dikkatle kontrol edilmelidir.
Askerlik Sonrası İşe Geri Dönüş Hakkı
4857 sayılı İş Kanunu’nun 31. maddesine göre, askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi, terhis olduktan sonra 2 ay içinde eski işine dönmek isterse işveren onu öncelikli olarak işe almak zorundadır. Bu yükümlülüğe uymayan işveren, 3 aylık ücret tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
İşsizlik Maaşı ve Askerlik
İşçi askerlik nedeniyle işten ayrıldığında işsizlik maaşı askerlikten sonra alınabilir. İşverenin SGK çıkışını doğru kodla yapması ve işçinin İŞKUR’a 30 gün içinde başvuru yapması gerekir.
Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılma ve Kıdem Tazminatı Talep Dilekçesi Örneği
Tarih: …/…/20…
[Şirket Adı / İşveren Ünvanı]
[Şirket Adresi]
Konu: Askerlik Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshi ve Kıdem Tazminatı Talebi
Sayın Yetkili,
…/…/20… tarihinden bu yana [Şirket Adı] bünyesinde [Görev Ünvanı] olarak çalışmaktayım. Askerlik sevk belgem ekte sunulmuş olup, muvazzaf askerlik görevimi yerine getirmek üzere işten ayrılmam gerekmektedir.
4857 sayılı İş Kanunu ve 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca, askerlik sebebiyle iş sözleşmemi feshettiğimi bildirir, tarafıma hak ettiğim kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti ve diğer yasal alacaklarımın ödenmesini arz ederim.
Bilgilerinize sunar, gereğini arz ederim.
Saygılarımla,
Adı Soyadı:
İmza:
Ek: Askerlik Sevk Belgesi
Bademci Hukuk & Arabuluculuk Bürosu ile Profesyonel Hukuki Destek
Konya merkezli Bademci Hukuk & Arabuluculuk Bürosu, iş hukuku, kira hukuku, aile hukuku, ceza hukuku ve ticaret hukuku başta olmak üzere pek çok alanda profesyonel hizmet sunmaktadır. Av. Recep Bademci ve Av. Hande Bademci önderliğinde faaliyet gösteren büromuz, hem bireysel hem kurumsal müvekkillerine dava süreçlerinde ve önleyici danışmanlık alanında çözüm odaklı bir yaklaşım benimsemektedir.
Askerlik nedeniyle işten ayrılma, kıdem tazminatı ve işçi-işveren uyuşmazlıkları gibi konularda uzman ekibimiz, hak kayıplarını önlemek ve süreci sorunsuz bir şekilde yürütmek için detaylı hukuki destek sağlamaktadır. Konya iş hukuku avukatı desteği arıyorsanız, Bademci Hukuk Bürosu güvenilir ve profesyonel bir adres olarak her zaman yanınızda.
Konya İş Hukuku Avukatından Askerlik Sebebiyle İşten Ayrılma Danışmanlığı
Askerlik nedeniyle işten ayrılma, işçi ve işveren için özel düzenlemeler içeren bir konudur. Hak kaybı yaşanmaması için sürecin dikkatle yönetilmesi gerekir. Konya’da bu konuda danışmanlık almak isteyenler, Konya iş avukatı veya Konya iş hukuku avukatı desteğiyle süreci sorunsuz tamamlayabilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Askerlik nedeniyle işten ayrılma kaç gün önceden bildirilmeli?
Askerlik sebebiyle işten ayrılan işçi, kanunen ihbar süresine uymak zorunda değildir. Ancak sürecin sorunsuz ilerlemesi için askerlik sevk belgesi alındığında en kısa sürede yazılı bildirim yapmak tavsiye edilir.
2. Askerlik sebebiyle istifa nasıl edilir?
İşçi, işverene hitaben yazılı bir dilekçe hazırlamalı ve askerlik sevk belgesini eklemelidir. SGK çıkış kodunun “12-Askerlik” olarak düzenlenmesi gerekir.
3. Askerlik nedeniyle işe başlatmama tazminatı ne kadardır?
4857 sayılı İş Kanunu’na göre askerlikten dönen işçi, 2 ay içinde eski işine başvurursa işveren onu almak zorundadır. Bu yükümlülüğe uymayan işveren, 3 aylık ücret tutarında tazminat öder.
4. Askerlikten istifa tazminatı ne kadar?
Kıdem tazminatı, işçinin her tam yılı için 30 günlük brüt ücret üzerinden hesaplanır. Brüt ücret ve yıllık kıdeme göre tazminat tutarı değişir.
5. Askerlik nedeniyle işten ayrılma dilekçesi nasıl hazırlanır?
Dilekçede işçinin çalışma süresi, ayrılış sebebi olarak “askerlik görevi” ifadesi ve ayrılacağı tarih belirtilir. Dilekçe ekine askerlik sevk belgesi eklenir.
6. Askerlik nedeniyle işten ayrılma ve geri dönüş süreci nasıl işler?
İşçi terhis olduktan sonra 2 ay içinde işverene başvurursa işe geri alınması gerekir. Aksi durumda işveren tazminat öder.
7. 1 yıl dolmadan askerlik nedeniyle işten ayrılma tazminatı alınabilir mi?
Hayır. Kıdem tazminatı için aynı işyerinde en az 1 yıl çalışma şartı aranır. 1 yıldan az kıdemi olanlar kıdem tazminatı alamaz.
8. Askerlik nedeniyle işten ayrılma tazminat hesabı nasıl yapılır?
Çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret esas alınır. Kısmi yıllar da orantılı şekilde hesaplanır.
9. Askerlik nedeniyle işten ayrılma ne zaman yapılmalı?
En uygun zaman, askerlik sevk belgesi alındıktan hemen sonra dilekçenin verilmesidir. Böylece SGK çıkış işlemleri ve tazminat süreci doğru yürütülür.
10. Askerlik nedeniyle işten ayrılma dilekçesi PDF olarak hazırlanabilir mi?
Evet. İşçi veya avukatı, dilekçeyi PDF formatında hazırlayarak işverene sunabilir.
